De KGB in Riga

In Riga vind je het grote gebouw waarin vroeger de KGB het hoofdkwartier had van 1940 tot 1991. Aan de buitenkant een mooie gebouw, gebouwd aan het begin van de 21e eeuw, aan de binnenkant jarenlang een vreselijke plek voor de mensen achter het IJzeren Gordijn. Sinds 2014 is hier een museum gevestigd, zodat de nieuwe generatie niet zal vergeten wat hier voor afschuwelijks is gebeurd. We krijgen een rondleiding van een Letse gids die veel weet te vertellen.
De politieke gevangenen werden opgehaald van huis, hen werd verweten dat ze tegen het regiem waren, westers georiënteerd waren. Ze werden ondervraagd, gemarteld, vernederd, totdat ze bereid waren een schuldbekentenis te ondertekenen. Daarna konden er drie dingen gebeuren. Ze werden gefusilleerd, naar een strafkamp in Siberië gestuurd of ze konden lid worden van de KGB en anderen verraden. En wat doe je als je in doodsangst verkeert?
De rondleiding gaat door een klein deel van het gebouw.

 

De gevangenen kwamen eerst bij de administratie terecht (foto links). De gegevens werden genoteerd en ze moesten zich helemaal uitkleden. Alle persoonlijke dingen, zoals sieraden werden afgenomen en opgeborgen in de ladenkast, de kleding werd gecontroleerd op scherpe voorwerpen, daarna mochten ze zich weer aankleden. Op de foto rechts zie je het verhoorkamertje.

In de gang lag rood tapijt. Dit omdat dat geluiddempend werkt, maar ook omdat bloedvlekken dan minder opvallen. De gevangenen mochten overdag niet slapen, er was vierentwintig uur per dag licht aan en de verwarming stond heel hoog, zodat het veel te warm was. In de hoek stond een emmer die als toilet werd gebruikt. Er werden heel veel gevangenen bij elkaar in een kleine ruimte gezet, tot wel veertig. Het werd je bijna onmogelijk gemaakt om te slapen. De verhoren vonden altijd 's nachts plaats.

In principe mochten de gevangenen elke dat 20 minuten luchten. Het idee erachter was om ze te breken, als ze de lucht zouden zien, een vogel misschien, geluiden uit de stad zouden horen, zouden ze gaan verlangen naar de vrijheid en hun bekentenis ondertekenen. De regel was: we gaan allemaal luchten. In het geval er iemand te ziek was, mocht de rest ook niet. 

In de beginjaren werden de gevangenen hier aan de Brivibas iela ook gefussilleerd, maar in de latere jaren werden ze daar voor overgebracht naar Moskou. 

Dit is het wachtkamertje bij de intree. Hier kwamen de gevangenen niet binnen, maar hier kwamen wel familieleden naartoe om te vragen naar hun geliefden. 

De Nato heeft een filmpje op haar website staan over dit onderwerp.